مزایای خودروهای برقی و معایبی که رفع‌شدنی هستند

خودروهای برقی بیش از آنچه تصور می‌شود قدمت دارند. تلاش‌ برای ساخت موتور الکتریکی مختص وسیله نقلیه برقی اواخر دهه 1820 به بار نشست. در آمریکا نیز، هم توماس ادیسون و هم هنری فورد در پی راه‌هایی بودند تا اتومبیل را با نیروی برق به حرکت درآورند. اما وقتی فورد ساخت خودروی معروف مدل تی را آغاز کرد، ایده ساخت خودروی برقی زود به حاشیه رفت، زیرا خودروهای سوخت فسیلی دست‌یافتنی‌تر بودند. اما امروزه آلودگی‌های زیست‌محیطی از سویی و هزینه‌های تامین سوخت از سوی دیگر اشتیاق عمومی به خودروهای برقی را افزایش داده است.  

طرز کار خودروهای برقی ساده است. آن‌ها باتری‌هایی دارند که برق مورد نیاز موتور الکتریکی و دیگر اجزای برقی را تامین می‌کند. خودروهای برقی را هم در ایستگاه‌ها یا جایگاه‌های ویژه و هم در خانه می‌توان شارژ کرد. گونه دیگری از خودروها موسوم به خودروهای هیبریدی نیز ساخته شده‌اند که ترکیبی از خودروهای سنتی و برقی هستند. خودروهای هیبریدی که به زیرگونه‌های مختلفی تقسیم می‌شوند، مانند خودروهای معمولی به موتور درون‌سوز، مخزن سوخت و جعبه‌دنده مجهز هستند اما باتری و موتور الکتریکی هم دارند. در متن پیش رو، بیشتر مزایای خودروهای تمام‌برقی مدنظر است.

 

مزایای خودروهای برقی

یکی از مهم‌ترین مزایای خودروهای تمام‌برقی این است که هیچ دی‌اکسید کربنی در هوا منتشر نمی‌کنند. البته فرآیند ساخت اجزای خودروهای برقی نیز تبعات زیست‌محیطی دارد، لذا کارشناسان باید بررسی کنند که کفه ترازو به کدام سمت سنگینی می‌کند. اما باز خودروهای برقی مزیت‌هایی دارند که نمی‌توان نادیده گرفت‌شان، از جمله:

 

خودرو برقی هزینه‌های جاری کمتری دارد

 

هزینه‌ شارژ خودروی برقی بسیار کمتر از هزینه‌ تامین بنزین است؛ به‌ویژه‌که خودرو برقی را در خانه هم می‌توان شارژ کرد.

 

 

خودرو برقی کربن کمتری در هوا منتشر می‌کند

 

هر وسیله نقلیه شخصی با موتور بنزینی سالانه به‌طور متوسط 4.6 میلیون تن دی‌اکسید کربن در هوا منتشر می‌کند (با فرض این‌که در هر 100 کیلومتر 4.5 لیتر بنزین بسوزاند و سالانه حدود 18000 کیلومتر راه طی کند.) خودروهای تمام‌برقی هیچ دی‌اکسید کربنی از خود متصاعد نمی‌کنند و لذا با محیط‌زیست سازگارترند. حتی خودروهای هیبریدی نیز نسبت به خودروهای بنزینی هوا را کمتر آلوده می‌کنند.

 

 

نگهداری خودروهای برقی آسان‌تر است

 

موتورهای درون‌سوز، مکانیکی هستند و قطعات متحرک و ثابت زیادی دارند (مثل پمپ و دریچه و فیلتر و...). این اجزا اغلب نیازمند تعمیر یا تعویض هستند. اما خودروهای برقی چنین اجزایی ندارد و لذا نگهداری‌شان ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر است.  

 

 

کارایی خودروهای برقی خوب است

 

خودروهای برقی نرم و بی‌صدا حرکت می‌کنند. موتور الکتریکی این خودروها نیز سریع‌تر از موتور مکانیکی واکنش نشان می‌دهد. ضمنا در رفت‌وآمدهای شهری که خودرو مدام باید حرکت و توقف کند، خودروهای برقی عملکرد بهتری دارند.

 

 

شارژ خودروی برقی چندان هم سخت نیست

 

بسیاری از مردم تصور می‌کنند که شارژ کردن خودروهای برقی کار پردردسری است، چون تعداد ایستگاه‌های شارژ حتی در کشورهای تولیدکننده خودروهای برقی هنوز خیلی کمتر از تعداد پمپ بنزین‌هاست. اما وسایل نقلیه برقی را می‌توان با برق خانگی و از طریق پریزهای معمولی برق نیز شارژ کرد.

 

 

خودروهای برقی بی‌‌صدا هستند (مزیت و ضعف؟!)

 

این را باید مزیت دانست یا عیب؟! خودروهای برقی برخلاف خودروهای بنزینی و گازوئیلی، تقریبا بی‌صدا کار می‌کنند. پس آلودگی صوتی‌ آن‌ها بسیار کمتر است. اما بی‌صدایی خودروی برقی خطراتی هم دارد، چون شاید عابران و رانندگان دیگر خودروها متوجه حضور آن نشوند و سانحه رخ دهد. به همین علت چندی پیش در خبرها آمده بود شاید خودروسازها ملزم شوند خودروهای برقی‌شان را طوری بسازند که از خود صدایی هرچند ساختگی بروز دهد.

 

 

کانکتورهای SAE و CHAdeMO شارژ باتری خورو برقی شرکت «کیا» مدل Soul

 

 

معایب (فعلی) خودروهای برقی

خودروهای برقی به‌رغم مزایای خود معایبی هم دارند. البته به نظر می‌رسد بسیاری از این عیوب در آینده رفع خواهد شد.

 

 

تعداد ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی هنوز بسیار اندک است

 

در اکثر قریب به اتفاق کشورهای جهان ایستگاه‌های شارژ اندکی برای خودروهای برقی ساخته شده است. ژاپن تنها کشوری است که تعداد ایستگاه‌های عمومی شارژ خودروهای برقی آن از تعداد پمپ‌های بنزینش پیشی گرفته است. وسایل نقلیه برقی را در خانه هم می‌توان شارژ کرد، اما سرعت شارژ باتری در ایستگاه‌ها بسیار بیشتر از شارژ خانگی است. علاوه بر این، در سفرهای طولانی جاده‌ای که به برق خانه‌تان دسترسی ندارید، وجود ایستگاه‌های شارژ ضروری است. البته این رویه رو به تغییر نهاده و استقبال از خودروهای برقی رو به افزایش است. در برخی نقاط دنیا بعضی از هتل‌های زنجیره‌ای نیز به ساخت ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی در پارکینگ‌های‌شان متمایل شده‌اند.  

 

 

شارژ کردن خودروهای برقی زمان‌بر است

 

پر کردن باک خودروهای بنزینی و گازوئیلی چند دقیقه بیشتر زمان نمی‌برد اما شارژ باتری خودروهای برقی با پریزهای خانگی ساعت‌ها طول می‌کشد. البته در چند سال اخیر پیشرفت‌های خوبی در این حوزه اتفاق افتاده است. معرفی فناوری‌های جدیدی همچون Fast Charge و Rapid Charge سرعت شارژ باتری خودروهای برقی را کاهش داده است. در حال حاضر در جایگاه‌های شارژ می‌توان باتری خودرو را طی 30 دقیقه تا حدود 80 درصد ظرفیتش شارژ کرد.

 

 

خودروهای برقی مسافت کمتری می‌پیمایند

 

برد خودروهای بنزینی بیش از خودروهای برقی است و این موضوع در سفرهای جاده‌ای و طولانی اهمیت دارد. اگر در طول مسیر جایگاه شارژ کافی وجود نداشته باشد، مشکل جدی‌تر می‌شود. احتمالا این کاستی نیز در آینده‌ای نه‌چندان دور رفع می‌شود. برخی از خودروهای برقی تولید شده در سال 2019 با هر بار شارژ کامل باتری بیش از 250 کیلومتر راه می‌پیمایند و قاعدتا این ظرفیت باز هم افزایش خواهدیافت.

 

 

هزینه‌های اولیه خودروی برقی معمولا بیشتر است

 

اکثر خودروهای برقی در مقایسه با خودروهای بنزینی هم‌رده‌شان گران‌ترند. البته این هزینه در درازمدت جبران می‌شود، چون شارژ خودروی برقی ارزان‌تر از تامین سوخت خودروهای بنزینی است.

 

 

تعویض باتری خودروهای برقی پرهزینه است

 

همانطور که گفته شد خودروهای برقی به مراقبت چندانی نیاز ندارند اما اگر باتری به هر علتی از کار بیافتد، تعویض آن پرهزینه خواهدبود. البته این نیز یکی از عیوبی است که به‌مرور رفع می‌شود. قیمت باتری خودروهای برقی طی چند سال اخیر بسیار کاهش یافته است و بعید نیست که این روند همچنان ادامه یابد.

 

باتری خودرو برقی «نیسان» لیف (Leaf)

 

 

نکته‌ای درباره میزان آلایندگی خودروهای برقی

همانطور که ملاحظه می‌شود، بسیاری از کاستی‌های فعلی مرتبط با خودروهای برقی در آینده‌ای نه‌چندان دور قابل رفع است. یکی از مهم‌ترین مباحث درباره جایگزینی خودروهای برقی به جای خودروهای سوخت فسیلی میزان آلایندگی هر یک از آن‌هاست. برخی معتقدند که هرچند خودروهای برقی هیچ دی‌اکسید کربنی در هوا منتشر نمی‌کنند، کارخانه‌هایی که برای ساخت اجزای این خودروها تاسیس می‌شوند، آلودگی‌های زیست‌محیطی دیگری به بار می‌آورند. برای مثال باتری‌های فعلی خودروهای برقی بسیار سنگین هستند و لذا برای کاستن از وزن کلی خودرو باید بدنه آن از مواد سبک‌تری ساخته شود. این کار مستلزم استفاده از فلزهای کمیاب است که استخراج و آماده‌سازی آن‌ها انرژی بیشتری می‌طلبد و ممکن است به انتشار ترکیبات آلاینده‌ در هوا و آب‌های زیرزمینی منجر شود. باید دید آیا با گذشت زمان و دست‌یابی به دانسته‌ها و فناوری‌های جدید، این ضعف‌‌ها نیز به‌مرور رفع می‌شوند.